युद्धकाळात मिळणार का लाडक्या बहिणींना लाभ? सरकारच्या योजना बंद होणार की सुरू राहणार? जाणून घ्या संपूर्ण माहिती
सध्या देशाच्या सीमेवर पुन्हा एकदा तणावाचं वातावरण आहे. ऑपरेशन सिंदूरनंतर भारत-पाकिस्तानमध्ये खळबळ उडाली आहे. अशा वेळी सामान्य माणसाच्या मनात एकच प्रश्न असतो की “आपल्याला मिळणाऱ्या सरकारी योजना बंद होतील का?” विशेषतः ‘लाडली बहिणी’सारख्या योजनांबद्दल महिलांमध्ये चिंता वाढलेली दिसून येते. पण खरंच युद्धकाळात या योजना थांबतात का? चला, याचा थोडक्यात मागोवा घेऊया.
सध्याची परिस्थिती काय सांगते?
देशात तणावाचं वातावरण असलं तरी भारत सरकारकडून अनेक योजना सुरूच आहेत. उदाहरण द्यायचं झालं, तर:
मनरेगा अंतर्गत मजूरांना अजूनही रोजंदारी मिळते आहे.
उज्ज्वला योजना अंतर्गत महिलांना मोफत गॅस सिलिंडर मिळतो आहे.
शेतकरी सन्मान निधीचे हप्ते नियमित खात्यात जमा होत आहेत.
याचा सरळ अर्थ असा की युद्धजन्य पार्श्वभूमी असूनसुद्धा सरकार गरजूंपर्यंत योजनांचे फायदे पोचवतं आहे.
युद्ध लागलं तर योजना बंद होतात का?
भारतीय संविधानात असं कुठेही स्पष्टपणे लिहिलेलं नाही की “युद्ध सुरू झाल्यावर सर्व योजना बंद होतील.” मात्र, राष्ट्रपतींकडे कलम 352 अंतर्गत राष्ट्रीय आणीबाणी घोषित करण्याचा अधिकार असतो. अशा आणीबाणीच्या काळात काही अधिकार तात्पुरते स्थगित होतात, केंद्र सरकारकडे अधिक अधिकार जातात, पण त्याचा थेट परिणाम सर्व योजनांवर होतोच असं नाही.
सरकार जर योजना सुरू ठेवण्याचा निर्णय घेतला, तर त्या योजना अगदी युद्धाच्या काळातही सुरू राहतात. याचा निर्णय संपूर्णतः प्रशासनाच्या हातात असतो.
कलम 352 म्हणजे काय?
कलम 352 नुसार, देशावर युद्धाचा धोका निर्माण झाल्यास राष्ट्रपती राष्ट्रीय आणीबाणी लागू करू शकतात. अशा वेळी:
नागरिकांचे काही अधिकार तात्पुरते स्थगित होतात,
राज्यांचे काही अधिकार केंद्र सरकारकडे जातात.
पण या कलमामुळे कल्याणकारी योजना बंद होतात असं कुठेही सांगितलेलं नाही.
इतिहास काय सांगतो?
1962 मध्ये चीनसोबतचं युद्ध, 1965 आणि 1971 मध्ये पाकिस्तानसोबत झालेली लढाई – या तिन्ही युद्धकाळातसुद्धा:
रेशन दुकान सुरू होतं,
पेन्शन नियमित मिळत होती,
शेतकऱ्यांना काही योजनांचा लाभ मिळत होता.
अर्थातच, काही ठिकाणी स्थानिक अडचणीमुळे तात्पुरती अडथळे निर्माण झाले होते, पण योजना कायमच्या बंद झाल्या नव्हत्या. युद्ध संपताच सर्वकाही पूर्ववत सुरू झालं होतं.
ऑपरेशन सिंदूर आणि सध्याची हालचाल
इंडियाच्या ऑपरेशन सिंदूरनंतर पाकिस्तानमधील 12 शहरांवर 25 ड्रोन हल्ले केल्याच समोर आलं आहे. लाहोरसारख्या मोठ्या शहरातही स्फोट झाले असून, पाकिस्तानची हवाई सुरक्षा अपयशी ठरल्याचं स्पष्ट झालं आहे.
अशा तणावाच्या काळात सरकारचं लक्ष असतं की सामान्य जनतेला फार त्रास नको. त्यामुळे भारत सरकारने आतापर्यंत कोणतीही कल्याणकारी योजना बंद केली नाही. उलट अनेक लाभ नागरिकांच्या खात्यावर नियमित पोहोचत आहेत.
शेवटी महत्त्वाचं काय?
युद्धकाळातसुद्धा केंद्र सरकारचा प्रयत्न असतो की सामान्य जनतेचं जीवन सामान्यच राहावं. काही तांत्रिक अडचणीमुळे थोडा वेळ लाभ थांबू शकतो, पण योजनाच बंद होतील असं नाही. त्यामुळे, ‘लाडकी बहीण’ असो, शेतकरी असो, मजूर असो – आपल्या लाभावर गदा येणार नाही, याची काळजी सरकार घेत आहे.
